Arbeidsmigratie: betere legale mogelijkheden om in de EU te werken
Lees meer over de verschillende werkvergunningen voor burgers van buiten de EU en hoe de EU deze herziet om legale arbeidsmigratie te bevorderen.
Europa wordt geconfronteerd met demografische veranderingen, met een snel vergrijzende bevolking en lage geboortecijfers. Naar verwachting zullen gepensioneerden tegen 2050 ongeveer één derde van de EU-bevolking uitmaken. Dit zal aanzienlijke sociale en economische gevolgen hebben, zoals een grotere vraag naar gezondheidszorg en sociale diensten, een lagere productiviteit en hogere overheidsuitgaven.
Om deze uitdagingen te helpen aanpakken, moedigt de Europese Unie legale migratie aan om tekorten aan arbeidskrachten aan te pakken, ontbrekende vaardigheden aan te vullen en de economische groei te stimuleren.
Hieronder onderzoeken we enkele legale wegen naar de EU-arbeidsmarkt en wat het Europees Parlement doet om sommige daarvan te verbeteren.
Europese blauwe kaart: hoogopgeleide werknemers aantrekken
De Europese blauwe kaart is een werk- en verblijfsvergunning waarmee mensen van buiten de EU in een EU-land kunnen werken en wonen, mits zij een diploma of een gelijkwaardig diploma hebben en een jobaanbieding krijgen die aan een minimumsalaris voldoet.
Eind 2023 worden herziene regels van kracht, die de periode van het werkaanbod vastleggen op minimaal zes maanden en de salarisdrempel verlagen tot ten minste 100% van het gemiddelde brutojaarsalaris in het land van tewerkstelling.
De blauwe kaart is maximaal vier jaar geldig en kan worden verlengd. Kaarthouders mogen hun gezinsleden meenemen om bij hen in de EU te wonen.
Het wordt in alle EU-landen erkend, behalve in Denemarken en Ierland.
De gecombineerde vergunning: een tijdelijke en landspecifieke werkvergunning
Voor degenen die niet in aanmerking komen voor de Europese blauwe kaart is de gecombineerde vergunning een optie.
Het is een gecombineerde werk- en verblijfsvergunning die voor maximaal twee jaar wordt verleend door het EU-land waar de persoon zal werken en wonen.
In januari 2024 bereikten het Parlement en de Raad een overeenkomst. Deze had betrekking op verbeteringen van de Richtlijn van 2011 (Engels) om de vergunning sneller te kunnen uitgeven. Met als doel de EU aantrekkelijker te maken, zijn de herziene regels zo aangepast dat het aanvraagproces is teruggebracht tot 90 dagen, in plaats van vier maanden.
De vergunning zal niet langer gebonden zijn aan een specifieke werkgever. Dit maakt het voor werknemers mogelijk om van baan te veranderen, wat bijdraagt aan een betere afstemming op de arbeidsmarkt en de kwetsbaarheid van de werknemer voor uitbuiting vermindert.
Voor werknemers die de gecombineerde vergunning minder dan twee jaar hebben, geldt dat zij deze mogen behouden als ze tot drie maanden werkloos worden. Hebben ze de vergunning al langer dan twee jaar, dan kunnen ze deze tot zes maanden werkloosheid behouden.
Nationale autoriteiten krijgen de ruimte om een minimale periode vast te stellen. Gedurende deze periode moet de houder van de gecombineerde vergunning bij de eerste werkgever werken, voordat hij mag overstappen naar een andere baan.
Zodra de deal officieel is goedgekeurd, krijgen EU-landen twee jaar de tijd om de herziene regels, nadat deze in werking treden, in hun nationale wetgeving op te nemen. Deze wet is niet van toepassing in Denemarken en Ierland.
Voor wie is de Gecombineerde Vergunning?
Deze is bedoeld voor bijna alle werknemers van buiten de EU en hun gezinnen. Vluchtelingen en asielzoekers, scheepswerkers en zelfstandigen kunnen echter geen aanspraak maken op de Gecombineerde Vergunning.
Status van langdurig EU-inwoner
De EU-status voor langdurig verblijf geeft niet-EU-burgers die legaal vijf jaar achter elkaar in de EU hebben gewoond, de mogelijkheid om voor onbepaalde tijd in de EU te blijven wonen en werken. Deze regeling is in 2003 gestart om niet-EU-burgers beter te helpen integreren. Eenmaal verkregen, kan de persoon vrij binnen de EU verhuizen en werken.
Om deze EU-status voor langdurig verblijf te krijgen, moeten niet-EU-burgers bewijzen dat ze zichzelf en hun familie financieel kunnen onderhouden. Nadat een aanvraag is ingediend, hebben de nationale autoriteiten 6 maanden de tijd om een beslissing te nemen. Een aanvraag kan worden afgewezen vanwege veiligheids- of openbare orde redenen, maar niet vanwege economische redenen.
Als de aanvraag wordt goedgekeurd, ontvangt de niet-EU-burger een verblijfsvergunning voor 5 jaar die automatisch verlengd wordt. Personen met deze status hebben het recht om op dezelfde manier behandeld te worden als de inwoners van het land, zoals op het gebied van werk, onderwijs en sociale zekerheid.
Denemarken en Ierland doen niet mee aan de EU-regeling voor langdurig verblijf (Engels).
Wie komt niet in aanmerking voor de status van langdurig EU-inwoner?
De EU-status van langdurig inwoner geldt niet voor niet-EU-burgers die:
- studeren of een beroepsopleiding volgen
- een aanvraag voor tijdelijke of internationale bescherming in behandeling hebben
- uitsluitend tijdelijk in de EU verblijven als au pair, als werknemer die door een dienstverlener ter beschikking is gesteld met het oog op grensoverschrijdende dienstverlening, of als grensoverschrijdende dienstverlener
Erkenning van de kwalificaties van migranten in de EU
In 2019 werkte ongeveer 48% van de hoogopgeleide migranten in laag- of middelhoogopgeleide banen, tegenover slechts 20% van de EU-burgers. De meest voorkomende vorm van beroep is dat van poets- of huishoudelijke hulp, terwijl 62% van de computerprogrammeringsbedrijven en 43% van de bouwbedrijven een tekort aan arbeidskrachten melden.
In 2021 deden Europarlementariërs een oproep voor nieuwe EU-regelgeving om de erkenning van de kwalificaties van migrantenwerkers te versnellen en te vereenvoudigen, zodat dit proces in de hele EU eerlijker en efficiënter verloopt.
In november 2023 kwam de Commissie met een aanbeveling waarin werd aangegeven dat landen actie moeten ondernemen om de hindernissen te verlagen voor het erkennen van vaardigheden en diploma’s. Dit moet het voor mensen gemakkelijker maken om legaal naar deze landen te verhuizen.
