Steentjes die het geweten belasten
Het Versteende Woud in Arizona heeft een opvallende collectie brieven van berouwvolle steentjesdieven.
Je denkt, één steentje maar, of vooruit, twee, echt niet meer. Zeker, deze steentjes mag je eigenlijk niet meenemen, dit is een natuurreservaat, het staat op Unesco's werelderfgoedlijst. Echter: dat Petrified Forest National Park in Arizona is 88.500 hectares groot. Zoveel miljoen jaar geleden lag hier een woud dat onder vulkaanas werd bedolven, nu liggen in de woestijn van Arizona enorme restanten versteende boomstammen. Als je nu eens één steentje uit dit Versteende Bos mee naar huis neemt - wat zou dat nou?
Bij veel steentjesdieven begint de ellende al daags na hun vergrijp. De kat of de hond moet overgeven, even later constateert de dierenarts een tumor. Het gaat mis met oma, moeder of tante: herseninfarct, dagen op de intensive care. Er komt rook onder de motorkap van de auto vandaan, de complete pick-up brandt uit, een gaslek wordt te laat geconstateerd. Een relatie met het Versteende Bos weten de meeste dieven snel te leggen.
Sorry seems to be the hardest word, is een klassieker van Elton John. In brieven van steentjesdieven die Ryan Thompson en Phil Orr bijeenbrachten in Bad luck, hot rocks is 'sorry' het meest voorkomende woord, gevolgd door I apologize, excuse me en forgive me. Het was in 2011 dat Thompson, kunstdocent aan Trinity Christian College in Chicago, het Petrified Forest National Park bezocht en in een van de musea op een reeks hartverscheurende brieven van steentjesdieven stuitte. Navraag leerde dat het hier slechts om een bescheiden selectie ging. Elders beschikte het museum over een boordevol archief. Gedurende een halve eeuw bleken duizenden mensen gestolen steentjes vergezeld van berouwvolle brieven naar Arizona te hebben teruggestuurd. Bad luck, hot rocks bevat een selectie van de opvallendste daarvan, én van de steentjes die werden geretourneerd.
Ryan Thompson & Phil Orr: Bad Luck, Hot Rocks. ISBN 978 0 9897859 14
Eén van de lessen die we eruit kunnen leren is dat steentjesdieven in tegenstelling tot belastingontduikers hun straf vaak al op aarde krijgen. Ziektes, ongevallen, faillissementen: geen vorm van onheil die het ontvreemden van stukjes gefossileerde boomstam niet in de hand kan werken. Maar ook als huisdieren niet ziek worden, nieren blijven werken en auto's blijven rijden, blijken kleine steentjes op schoorsteenmantels en nachtkastjes molenstenen om de nekken van de dieven
Deze rovers hebben een geweten dat flink gaat knagen. Stel dat iedereen zou doen wat wij hebben gedaan, schrijven velen deemoedig: dan zou er geen stukje National Park in Arizona meer over zijn. Menig briefschrijver citeert het zevende der tien geboden: 'Gij zult niet stelen'. In de woorden van een dief van meerdere steentjes: 'Ze zijn mooi maar ik kan er niet van genieten - ze belasten mijn geweten als een ton stenen. Sorry.'
Gelieve ze terug te leggen waar wij ze vandaan hebben genomen, vragen bijna alle briefschrijvers aan de beheerders van dit National Park. Helaas, dat kan niet meer. Geretourneerde stenen worden in Arizona sinds jaar en dag toegevoegd aan een berg die toepasselijk The Conscience Pile oftewel De Gewetensstapel is gedoopt.
